کانون خانواده: اما باری از خشونت ها برای برخی از کودکان افغان کودکان: زیرسایه خشونت های سرطان زای خانوادگی
گزارشگر: شبانه مایار
خانواده محیط که نقش مهم در شکل گیری شخصیت، رفتار و رشد روحی و روانی یک کودک دارد؛ اما خشونت های خانوادگی و چگونه گی رفتار افراد موجود در محیط میتواند تاثیرات منفی بلندت و جبران ناپذیر روی کودکان داشته باشد
روانشناسان و جامعه شناسان نیزمعتقد اند که چگونه گی نحوه رفتار خانواده با فرزندان تاثیر مستقیم روی ساختار اجتماعی دارد. به باور آنان، برای کاهش خشونت های خانوادگی که کودکان بیشتر از همه قربانی آن استند، دولت ها و نهادهای بزرگ اجتماعی که بیشتر مورد توجه خانواده ها و مردم استند، نقش مهمی دارند
بر اساس قانون حمایت از حقوق کودک که در سال 2019 به تصویب رسید از همه حقوق کودک حمایت می کند و بر ایجاد محیط امن و سالم برای رشد نیز تاکید دارد
افغانستان کشوری که همواره شاهد خشونت های خانوادگی گوناگون بوده: اما از این، میان چه کسانی بیشتر آسیب می پذیرند؟
خانواده، که منحیث کوچکترین هستی ساختار یک جامعه به شمار میرود و خشونت های خانوادگی که بیشتر قربانیان و قشر آسیب پذیر آن کودکان استند، می توانند روح و روان کودکان حتی ساختار اجتماعی را تحت تاثیر قرار دهد. این خشونت ها می توانند در کوتاه مدت و بلند مدت به اشکال گوناگون در کودکان بروز کند
روبینا 29 ساله که چهارده سال از زندگی مشترک اش میگذرد و اکنون ثمره ازدواج اش دو پسر ۱۳ ساله و ۱۰ ساله است، در گفتو گو با رادیو زمزمه می گوید که کودکانش نیز خشونت های خانوادگی را تجربه می کنند
روبینا می گوید که شوهرش بیکار است و وضعیت بدی اقتصادی سبب شده که از سوی شوهرش مورد ضرب و شتم قرار بیگیرد و این خشونت سبب شده که فرزندانش دو برابر از خودش خشونت روحی و روانی را تجربه کنند
او می گوید: ”شوهرم با گپ های عادی و معمولی جنگ میکنه و گپ جدی و خاص نمیباشه جنجال آنقدر کلان میکنه تکلیف روحی و روانی به مه و اولادایم پیدا کده. وقتی شوهرم با مه جنگ میکنه طفلایم گریان میکنه و میگه که بخاطر خدا جنگ نکنین ما از زندگی به تنگ آمدیم از زندگی بی زار استیم عذر و زاری میکنن که پدر خیر است جنگ نکنین. بالای اونا هم تاثیر زیاد کده در خواب هم چیغ میزنن دست و پاه میزنن
شبانه 25 ساله نیز که مادر سه فرزند است در گفت و گو با رادیو زمزمه می گوید که شوهرش شغل ثابت ندارد و دایم او و فرزندانش مورد خشونت شوهرش قرار می گیرند
شبانه می گوید: “شوهرم سر هر موضوع جنجال میکنه مشخص نیست.مشکل روحی و روانی زیاد برم پیدا شده. البته که فرزندانم واکنش نشان میتن گریان میکنن وقتی که شوهرم مرا لت میکنه سر چشم و گوش خود دست میمانن از ای وضعیت میترسن. دایم از پدر خود میترسن در پیش پدر خود گپ زده نمیتانن بی جررات استن و پدر خوده دوست ندارن
عایشه 30 ساله، که 16 سال پیش به خواست فامیلش تن به ازدواج داد و اکنون چهار فرزند ۳ پسر و یک دختر دارد از زندگی خشونت بار شوهرش چنین حکایت می کند: “شوهرم بییکار است دمشکلات اقتصادی ما زیاد است به همین دلیل جنگ و دعوا ما میشه و بالای طفلاین تاثیر بد میکنه بچه ۶ سالیم یگان وقت برم میگه که جنگ نکنین سر مه بد میخوره و آنقدر تاثیر سر بچیم کده وقتی مه و شوهرم نورمال هم گپ میزنیم طفل خوردم فکر میکنه ما بین خود جنگ میکنیم. وقتی اعصاب مام خراب شوه با طفلایم هم خوب رویه نمیکنم تکلیف روحی مره هم گرفته
روانشان می گویند که خشونت های خانواده گی میتوانند تاثیر ناگوار روی کودکان داشته باشد و این تاثیرات منفی در طول عمر آنان به اشکال گوناگون بروز میکند و از لحاظ و روحی و روانی یک فرد متضرر را به جامعه تقدیم می کند
به گقته ی روانشناسان، تحقیقات نشان میدهد مشکلات روانی که نزد افراد در بزرگسالی بروز می کند تاثیرات همان خشونت های است که در کودکی تجربه کردیم و اگر جلوگیری صورت نگیرد تمام عمر با شخص همرا خواهد بود.
هیبت الله ابراهیم خیل روانشناس می گوید که نحوه رفتار خانوده بالای کودکان تاثیر گذار است وکودکان در خشونت های خانوادگی آسیب پذیر قشر یک خانواده بوده و میتواند رفتارهای خشونت آمیز را تقلید و در رندگی خود آن را پیاده کنند
او می گوید: “کودکان تقلید می کنند و کار کودکان تقلید است وقتی ما رفتار خوبتر داشته باشیم خوب او رفتار را تقلید می کند اما اگر رفتار خوب نباشه پس این کودکان رفتار خشونت آمیز را میکنند. نمیتوانند مشکلات خود را حل بکنند و با دیگران تعامل بکنند و ارتباط برقرار کنند با مشکلات خود با فکار خود با احساسات خود کنار می ایند را نمیتوانند
جامعه شناسان می گویند که چگونه گی نحوه رفتار خانواده با فرزندان تاثیر مستقیم بر ساختار اجتماعی دارد و خشونت های خانوادگی سبب کم رنگ شدن روابط میان والدین و فرزندان شده و عاطفه تبدیل به عقده میشود
به باور آنان، برای کاهش خشونت های خانوادگی که کودکان بیشتر از همه قربانی آن استند، دولت ها و نهادهای بزرگ اجتماعی که بیشتر مورد توجه خانواده ها و مردم استند، نقش مهمی دارند
احمد راشد صدیقی جامعه شناس در مصاحبه با رادیو زمزمه می گوید که خانوداه به عنوان هستی مهم یک جامعه میتواند درهر نوع روابط اجتماعی چی روابط عاطفی و خشونت بار باشد، نقش بارز دارد و در زمینه کاهش خشونت ها، ایجاد قوانین مشخص، حمایت از کودکان و بلند بردن سطح آگاهی مردم را مهم می داند
صدیقی می گوید: “دولت با گذاشتن قوانین معلوم و قوانین که حداقل و پیگردی شود در اجتماع میتانه که به عنوان عوامل مهم در کاهش خشونت های خانواده تاثیر گذار باشد.متاسفانه میعاد از این که ما چقدر میتوانیم در برابر خشونت مبارزه بکنیم ای برمی گرده به سطح آگاهی افراد به سطح دانش شان به سنت ها و فرهنگ های که در او جامعه وجود داره بنا بر این تمام نهاد ها در این موضوع شریک باشند و حرکت بکنند
در افغانستان بر اساس قانون حمایت از حقوق کودک که در سال 2019 به تصویب رسید از همه حقوق کودک حمایت می کند و بر ایجاد محیط امن و سالم برای رشد نیز تاکید دارد
اما اجمل زرمتی حقوق دان می گوید، با آنکه افغانستان در سال 1994 کنوانسیون حقوق کودک را پذیرفت؛ اما کودکان بنا بر محدودیت های فرهنگی و اجتماعی نمیتوانند اقدام کنند و زمینه اجرا این قوانین جدی نیست
او می گوید: در قوانین افغانستان در کل کودکان حق دارن در صورت که خشونت خانودگی می بینند یا مورد خشونت قرار می گیرند اقدام قانونی کنند ولی به دلیل محدودیت های فرهنگی و اجتماعی نمیتوانند صدای خوده بلند کنند، قوانین و برنامه های حمایتی که برای مقابله با خشونت خانودادگی علیه کودکان در افغانستان وجود داره قوانین وجود داره ولی زمینه اجرا آن بسیار به کندی پیش میرود یعنی بسیار جدی نیست
۲۰ نومبر که به روز جهانی کودک نامگذاری شده و مجمع سازمان ملل 60 سال پس از آن کنوانسیون حقوق کودک را تصویب کرد که افغانستان در سال 1994 این سند را امضا کرد
با این همه، در تازه مورد تاج الدین اویواله، نماینده صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد( یونیسف) نیز بر حمایت از کودکان افغان تاکید کرده است
در همین حال، بخش کمک های بشردوستانه اتحادیه اروپا اعلام کرده که یونیسف تا اکنون به حدود ۶۰۰ هزار کودک در افغانستان کمک های نجات بخش ارایه کرده که این کمک ها شامل تغذیه، بهداشت، آموزش و سایر نیازهای اساسی کودکان آسیب پذیر بوده است
